Het dagelijkse leven in Congo…..
Mannen lopen hier heel vaak hand in hand door de straat…dat hoeft niets speciaals voor te stellen anders dan het feit dat het hele goede vrienden zijn. Homoseksualiteit is hier taboe (en wordt hier zelfs door jongeren aanzien als een “ziekte”), dus ze gaan dat zeker niet op straat tentoon spreiden. Toch komt het na aldie maanden nog steeds wat eigenaardig over als je een dergelijk tafereel ziet.
Gelezen in het intern reglement van hotel “Linda” in Goma” onder “punt 12” (vrije vertaling) : twee personen van hetzelfde geslacht mogen niet samen de kamer delen, behoudens toestemming van de manager”….
Naast een handdruk hebben de mannen hier nog een andere vorm om elkaar te groeten. Zoals wij een vrouw drie maal op de wang kussen, stoten zij elkaars hoofd links en rechts lichtjes tegen elkaar en eindigen met het contact tegen elkaars voorhoofd.
In Congo is de algemene aanspreektitel in de straat “papa” of “mama”… in ’t begin kijk je daar wel wat vreemd van op als men je op die manier aanspreekt….
In buurland Rwanda is de eigen bevolking verplicht om de laatste zaterdag van de maand 1 à 2 uur gemeenschapsdienst te verrichten. Daartoe hebben ze een soort stempelkaart. Het gaat ondermeer om het vegen van de straten, het onderhoud van de bermen en dergelijke meer. Naast het feit dat de meeste wegen in Rwanda van uitstekende kwaliteit zijn, is het er dan ook heel erg proper...
Zowel in Congo als in Rwanda heb je moto-taxi’s die je her en der vervoeren. In Goma rijden er honderden rond, er zijn twee verschillende federaties of bonden waarbij ze aangesloten zijn …één van die federaties is gelinkt aan de regeringspartij(en) de andere aan de oppositie…..benieuwd met de verkiezingen in aantocht….
In Goma rijden ze rond zonder helm, idem voor de passagiers, ze vervoeren soms twee passagiers en niet zelden en ook niet helemaal onterecht worden ze algemeen beschouwd als “voyous”. Er zijn natuurlijk ook veel “zwartrijders” (sorry de woordspeling). Het zijn ware zelfmoordpiloten die zich van geen enkel verkeersreglement iets aantrekken (dat bestaat wel degelijk in Congo maar weinigen zijn ervan op de hoogte is en dan nog… met alle gevolgen van dien…). Je moet hier altijd anticiperen op eender welke verkeerssituatie
In Rwanda heb je hetzelfde, alleen, ze staan allemaal officieel geregistreerd, dragen een soort overgooier met hun registratienummer, zijn proper gekleed, dragen steeds een helm en vervoeren slechts 1 passagier (met helm verplicht), ze rijden eerder defensief.
IK ben reeds een paar keer in de Rwandese hoofdstad Kigali geweest. Ik heb er op geen enkel moment een onveiligheidsgevoel, nergens trouwens in Rwanda. Je kan zelfs ’s nachts gerust door de straten van Kigali lopen. Er is veel politietoezicht. Criminelen worden in Rwanda trouwens hard aangepakt.. (men kan er in België alleen maar van dromen… ) In Congo worden ze ook hard aangepakt… eerst worden ze murw geklopt maar als je wat geld op tafel (of eronder) tovert, dan kan dat soms een hele nuttige inverstering zijn …
Corruptie ?… onlangs zag ik in Bukavu een majoor zich bezig houden met verkeerscontroles…. collega’s van hem zeiden achteraf dat het een “interessant” kruispunt was waar veel “boetes” uitgedeeld worden…(een politieman verdient maandelijks 40 USD, een majoor 50USD, een kolonel 65 USD…), dus…..
In Congo mogen politiemensen en militairen niet deelnemen aan de verkiezingen, ze mogen dus niet gaan stemmen want ze worden geacht “neutraal” te zijn…
De meest gehoorde zinnen in Congo zijn : ”donne-moi….”, of ook nog : “mijn vader is overleden maar we hebben geen geld om hem te begraven….”, of : “ik geraak vanavond niet meer thuis want ik heb geen geld om een moto-taxi te betalen”, ook : kan je mij helpen ? Ik heb autopech want ik heb te lang op reserve gereden en de motor is stilgevallen (meestal hebben ze echter niet eens een auto). Of ook nog : mijn belwaarde is net opgebruikt. Of wat dacht je van deze : “ik heb gans de dag nog niets gegeten”….. (meestal ook gevolgd door “donne-moi”)
Ieder serieus of minder serieus gesprek eindigt in Congo meestal met de opmerking : “on souffre ici” (wij lijden) of een variante daarop. Is het nu een clochard of iemand in een kostuum, iedereen doceert je deze Congolese levenswijsheid. (voor mij is dat dan het moment om het af te bollen want de daarop volgende vraag is dan meestal. ..”donne moi”).
Of zoals aan de grens met Rwanda waar de Congolese grensbeambte tot mij zei :”je paspoort is eigenlijk niet helemaal in orde maar dat kunnen we samen oplossen…ja, je ziet dat van hier….Ik heb toen een goed gesprek gehad met die man en toen hij doorhad dat ik eigenlijk met zijn voeten aan het spelen was kreeg ik tegen heug en meug toch die noodzakelijke stempel in mijn paspoort….sedertdien passeer ik ongestoord heen en weer die grenspost ….hij heeft het begrepen….maar niets heeft hem onlangs belet hetzelfde te proberen met drie - wel zeer naïeve jonge Amerikaanse dames - van één of ander NGO die voor de eerste keer het land binnenkwamen….Ik was daar toevallig op hetzelfde moment met een collega en we zijn toen eventjes - heel subtiel – tussengekomen en het “probleem” was uiteindelijk in 5 minuten opgelost…. Ik krijg nog steeds zonder problemen mijn stempel...alleen, de man doet er nu iets langer over….(maar daar kan ik best mee leven)
Het verschil tussen de grenspost van Congo en die van Rwanda 50 meter verder :
Congo : klein kantoortje, beambten in een smoezelig uniform, meestal geen elektriciteit ’s avonds (werken dan met kaarslicht of een zaklamp), schrijven telkens alle gegevens van je paspoort over in een boek en talmen dan nog wat eer je een stempel krijgt. Iedereen staat te drummen…
Rwanda: ruim kantoor, beambten gekleed in een mooi kostuum met hemd en das, geen gezever correcte benadering, hebben computers en apparatuur om je paspoort te scannen. Er is steeds elektriciteit in het kantoor en er wordt in rij aangeschoven…
Als je een Congolees een concrete vraag stelt waarop hij in feite enkel met ja of nee kan antwoorden (in onze vaktermen een gesloten vraag/antwoord) begint hij zijn antwoord steevast met de slagzin : c’est- à- dire… (’t is te zeggen), en dan volgt er een hele uitleg waar je soms echt hoofdpijn van krijgt….
Als je hier een praktische vraag stelt en het antwoord is eigenlijk negatief, gaan de Congolezen je dat nooit onmiddellijk duidelijk maken. Ze gaan eerder “rond de pot” draaien, zo ook tijdens volgend voorval :
In een hotel in het stadje Uvira (dicht bij de grens met Burundi en Bujumbura (de hoofdstad)) vroeg een collega tijdens het ontbijt aan de ober waarom er geen confituur voorhanden was. Antwoord van de ober : “momenteel is er geen meer maar men is naar de winkel”…volgende logische vraag van de collega : gaat het lang duren eer de confituur er is….? Antwoord : euh.. neenee…..Na een half uur vergeefs wachten vraagt de collega : waar gaan julllie die confituur eigenlijk gaan kopen? ”
antwoord : “ euh…in Bujumbura….” En het bleek nog waar te zijn ook !!! Dus die ochtend geen confituur, de volgende ochtend wel maar dan was de kaas meer….Het hotelletje had een hoog “Fawly Towers” gehalte maar het was er anders best leuk.
Nog in Uvira, de – weinige – restaurantjes hebben ofwel geen menukaart of een menukaart zonder prijzen….Bij één was er een redelijk uitgebreide menukaart – wat ons eigenlijk al argwanend had moeten maken - want eens we gezeten waren bleek dat er uiteindelijk slechts geitevlees of vis te krijgen was en bier of water…..dus die avond hebben wij noodgedwongen vis gegeten en bier gedronken…
Wat geitevlees betreft, nog niet zo heel lang geleden werd de vrouwen in Rwanda afgeraden om geit te eten. De mannen beweerden dat de vrouwen anders het risico liepen om een sikje op hun kin te krijgen…in werkelijkheid vinden de Rwandese mannen dat vlees zo lekker dat ze het eigenlijk niet wilden delen met hun vrouw !
Als je een Congolees beleefheidshalve vraagt hoe het met hem gaat antwoordt hij veelal : “ça va un peu.”
In Congo zijn er eind november presidents- en parlementsverkiezingen (dat is althans toch de bedoeling), plots wordt er overal met man en macht aan de wegen gewerkt (of wordt toch die indruk gewekt) Tijdens mijn eerste vijf maanden hier werd er nauwelijks een steen verlegd, maar nu… 7 dagen op 7, onder leiding van de alomtegenwoordige Chinezen…. euh, maar zoiets kennen wij in België toch ook….als de verkiezingen in aantocht zijn?
In de provincie Noord – Kivu, waar Goma de hoofdstad van is, werken een paar duizend VN medewerkers, militairen en Congolees personeel. Een paar weken geleden reed er door de straten van het centrum een wagen van de ruimdienst van de VN (ja,ja, ook daar moeten ze natuurlijk…euh) Enfin, kwam het nu door de slechte toestand van het wegdek of door slijtage aan de vrachtwagen, of door allebei, plots brak één van de kleppen af waardoor het “goedje” rijkelijk over de openbare weg stroomde…..daarop verzamelde zich op korte tijd een woedende menigte waardoor de chauffeur het raadzamer vond om te vluchten. De vrachtwagen werd daarop – en duidelijk tot éénieders voldoening - in brand gestoken… Zo laat men hier zijn ongenoegen blijken…!
Wat dacht je hiervan : een politiebevelhebber wordt benoemd in een gebied zo groot als ongeveer half Vlaanderen….de bevolking van de hoofdstad in dit gebied is van een andere etnische origine (Hunde) dan de die nieuwe commandant ( Mayi-Mayi) en wil hem eigenlijk niet, ook omdat hij een kwalijke reputatie meedraagt… als de man met zijn gevolg de bewuste stad nadert barricadeert een deel van de bevolking de toegang ...daarop ontruimt de politie “gevat” de versperringen waarna zij hetzelfde doet, daarbij “tol” vragende aan ieder voertuig die de versperring wil passeren…situatie heeft weken geduurd, de voedselprijzen in die stad rezen de pan uit want er werd nauwelijks nog iets aangeleverd waarop rellen uitbraken. De bevelhebber kreeg uiteindelijk vanuit “Kinshasa”een benoeming in een andere streek maar weigerde aanvankelijk te vertrekken…dat heeft opnieuw weken geduurd maar uiteindelijk heeft hij zich nu – met zijn gevolg - in die andere stad gevestigd….
Leden van allerlei rebellenbewegingen hebben de afgelopen twee jaar kans gekregen om zich vrijwillig over te geven aan de Congolese autoriteiten. Ze kregen daarna de kans toe te treden tot het FARDC (Congolese leger) of de PNC (Police Nationale Congolaise). Naar schatting een drieduizend tal rebellen hebben de afgelopen twee jaar die overstap gemaakt… Jammer genoeg kunnen ze in Congo nooit iets organiseren dat van bij de aanvang goed draait…dus, de ex-rebellen krijgen nauwelijks soldij of krijgen alleen de laagste graden…De misnoegdheid is natuurlijk groot en heel wat zijn terug naar de rebellenbewegingen overgestapt of gewoon gedeserteerd. Over aantallen wordt angstvallig gezwegen…eveneens over het aantal Kalashnikovs dat van kamp veranderd is...
Het uitbetalen van de soldij aan de militairen grijpt plaats onder leiding van de commandant van het kamp….ik kan het mij al voorstellen….5 dollar voor jou, 1 dollar voor mij, enzovoorts….Enige tijd geleden bleek zelfs dat ze in een kamp valse (Congolese) biljetten hadden uitbetaald…waarna de boze militairen met behulp van hun Kalashnikov de plaatselijke handelaars in het stadje “overtuigden” om dat geld toch maar te aanvaarden…
Ondans al die miserie blijven de Congolezen dansen, zingen,lachen en muziek maken (met decibels die de geluids normen in België hoog zouden overschrijven) ….dat verrast mij iedere keer weer.
De Belgen worden hier nog altijd graag gezien, de Congolezen zeggen dan we hun “ooms en tantes “ zijn…als ze zo’n opmerking maken…. dan wordt die veelal gevolgd door : ” waarom helpen de Belgen ons niet meer….als je dat moet uitleggen – en de waarheid vertellen – ben je uren zoet….
Wat ook opvalt, buitelandse media hebben nauwelijks of geen oog meer voor het geweld en de miserie hier…alsof het op den duur een “fait divers” geworden is, nochtans is het hier dagelijks “prijs”…
…maar anders is het hier best wel leuk hoor !
WAT EEN LAND !!!
Vive le Congo
